อ้างอิง

 
ราชวิทยาลัยกุมารแพทย์แห่งประเทศไทยและสมาคมกุมารแพทย์แห่งประเทศไทย. คู่มือสำหรับพ่อแม่เพื่อ   
             เผยแพร่ความรู้ด้านการดูแลและพัฒนาเด็ก ตอน วัยเด็กเล็ก 0-3 ปี. [อินเทอร์เน็ต]. 2560 [เข้าถึงเมื่อ  
             วันที่ 28 มิถุนายน 2561]. เข้าถึงได้จาก http://www.thaipediatrics.org/Media/media-
             20171010123052.pdf                                                                                                      
กรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณะสุข.คู่มือส่งเสริมพัฒนาการเด็กแรกเกิด-5ปี  สำหรับผู้ปกครอง. 
               [อินเทอร์เน็ต].2559 [เข้าถึงเมื่อวันที่ 28 มิถุนายน 2561].เข้าถึงได้จาก
               http://www.thaichilddevelopment.com/images/doc/Ebook1.pdf
Tapana Kamta.พัฒนาการเด็กล่าช้า.กรมสุขภาพจิตทำคู่มือส่งเสริมพัฒนาการเด็กแรกเกิด - 5 ปี,             
                 [เข้าถึงเมื่อ     วันที่ 28 มิถุนายน 2561].
หนึ่งฤทัย เกื้อเอียด, ปุญญพัฒน์ ไชยเมล์ และ สมเกียรติยศ วรเดช, Nuengruetai Kue-iad, Bhunyabhadh
                 Chaimay and Somkiattiyos Woradet. “สถานการณ์และปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ต่อพัฒนาการของ  
                 เด็กไทยอายุต่ำกว่า 5 ปี:การทบทวนวรรณกรรม Early Childhood Development among Thai    
                 Children Aged Under 5 Years:A Literature Review.” วารสารเครือข่ายวิทยาลัยพยาบาลและการ
                 สาธารณสุขภาคใต้.  ปีที่5, ฉบับที่1(มกราคม - เมษายน 2561) :  281
คณะผู้จัดทำ.  คู่มือความรู้ หลักการใช้คู่มือส่งเสริมพัฒนาการเด็กแรกเกิด – 5 ปี.  ครั้งที่ 1.  สถาบันราชานุกูล
                  กรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข : บริษัท บียอนด์ พับลิสชิ่ง จำกัด, 2553
จรรจา  สุวรรณทัต.  เอกสารการสอนสอนชุดวิชาพัฒนาการเด็กและการลี้ยงดู. พิมพ์ครั้งที่30. นนทบุรี :                                                                                   
                   มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมธิราช,  2552.           
มานี  ปิยะอนันต์.  นมแม่.  ครั้งที่1.  นครปฐม :บริษัท ศิริยอดการพิมพ์(ประเทศไทย) จำกัด,  2548
ละเอียด  แจ่มจันทร์ และสุรี  ขันธรักษวงศ์. สาระทบทวนการพยาบาลเด็กและวัยรุ่น.พิมพ์ครั้งที่ 3.                                            
                    กรุงเทพมหานคร : บริษัท จุดทอง จำกัด,  2548.
ชิษณุ พันธุ์เจริญ, ธันยวีร์ ภูธนกิจ, สุชีรา ฉัตรเพริดพราย, ศศิธร ลิขิตนุกูล และจรุงจิตร์ งามไพบูลย์.                                                         
                     Update Vaccine : From Infancy to Chidhood and Adolescence.  พิมพ์ครั้งที่ 1.       
                     กรุงเทพมหานคร : ฝ่ายกุมารเวชศาสตร์ โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์,  2553.
พูนสุข  ช่วยทอง.  ครอบครัวและคุณภาพเด็ก.  พิมพ์ครั้งที่ 1.  กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพ์วิฑูรย์การปก, 
                     2548.     

                   

วิธีส่งเสริมพัฒนาการสติปัญญาของวัยทารก

ช่วงวัย 1-3 เดือน
    ในช่วงวัยนี้ควรเน้นการเล่นที่ส่งเสริมการกระตุ้นระบบประสาทสัมผัสเป็นหลักเช่น การสัมผัสจากคุณพ่อคุณแม่ ของเล่นที่มีสีสันสดใส หรือมีเสียงดังชัดเจน โดยคุณพ่อคุณแม่สามารถเล่นกับลูกได้อย่างง่ายดาย แม้ขณะกำลังเลี้ยงลูก เช่น เปลี่ยนผ้าอ้อมหรืออาบน้ำให้ลูกก็สามารถสัมผัสลูกอย่างนุ่มนวล นวดผ่อนคลายให้ลูก เล่นปูไต่ พูดคุยกับลูกและร้องเพลงให้ลูกฟัง

ช่วงวัย 4-6 เดือน

    ในช่วงวัยนี้ คุณพ่อคุณแม่สามารถเล่นกับลูกอย่างมีจุดมุ่งหมายมากขึ้น เพราะเด็กจะเริ่มสนใจร่างกายของตนและสนใจสิ่งแวดล้อมรอบตัวมากขึ้น เช่น สนใจมองการเคลื่อนไหวของแขนขาตนเอง เริ่มคว้าสิ่งของ และชอบสัมผัสพื้นผิวต่าง ๆ คุณพ่อคุณแม่สามารถเล่นกับลูกได้โดยหาสิ่งของในบ้านที่มีลักษณะผิวสัมผัสต่าง ๆ กันทั้งนุ่ม แข็ง เรียบ ขรุขระ มาให้ได้คว้าจับโดยแกว่งของล่อให้ลูกยื่นมือมาคว้าหรือแขวนของสิ่งนั้นไว้เหนือเตียงให้ลูกมองและคว้า อุ้มลูกแล้วร้องเพลงที่มีการเคลื่อนไหวโยกตัวไปมา พูดคำสั้น ๆ ซ้ำ ๆ กับลูกให้ออกเสียงตาม

ช่วงวัย 7-9 เดือน

     เด็กวัยนี้จะเคลื่อนไหวได้ด้วยตนเอง เข้าใจภาษามากขึ้น เข้าใจการหายไปของวัตถุที่เคยเห็นในสายตา สามารถหยิบของชิ้นเล็กได้ด้วยนิ้วหัวแม่มือและนิ้วชี้ คุณพ่อคุณแม่สามารถเล่นจ๊ะเอ๋กับลูก ร้องเพลงที่มีการตอบสนองพร้อมท่าทางประกอบช่วยจับลูกให้เคลื่อนไหวตามจังหวะเพลง ทำท่าต่าง ๆ ให้ลูกหัดทำตาม เช่น ปรบมือ บ๊ายบาย กระตุ้นให้ลูกคลานหรือคืบ โดยเอาของเล่นมาวางตรงหน้า เมื่อลูกเข้ามาใกล้ก็จับของเล่นให้ห่างออกไป ใส่ของชิ้นเล็กที่ไม่อันตรายเช่น ลูกเกดในถ้วยเล็ก ๆ แล้วคว่ำปากถ้วยลง ให้ลูกหัดหยิบลูกเกดใส่ถ้วยเองทีละชิ้นด้วยนิ้วชี้และนิ้วหัวแม่มือ หรือให้ลูกกินสิ่งของต่าง ๆ ที่ออกจากกล่อง

ช่วงวัย 10-12 เดือน 

    สำหรับวัยนี้ ทารกสามารถเข้าใจภาษาและสื่อสารได้ดีขึ้น เริ่มเคลื่อนไหวได้เองมากขึ้นโดยการเกาะยืนหรือเกาะเดินจนเดินก้าวแรกได้ คุณพ่อคุณแม่สามารถเล่นกับลูกโดยการพูดคุยเล่าเรื่องต่าง ๆ เล่านิทานหรืออ่านหนังสือนิทานภาพสั้น ๆ ทําเสียงสัตว์ต่าง ๆ ให้ลูกทำตาม เช่นแมวร้อง เหมียว เหมียว ให้ลูกดูภาพต่าง ๆ แล้วชี้บอกว่าสิ่งนั้นคืออะไรซ้ำ ๆ ให้ลูกทำตามคำสั่งง่าย ๆ เช่น บ๊ายบาย หากลูกทำได้ก็ให้รางวัลเช่น กอด เหมือนเป็นการเล่นเกม หาของที่ลูกสนใจมาตั้งและชี้ชวนให้ลูกยืนและเกาะเดินไปหยิบเอง ให้ลูกรู้จักการหยิบผลไม้ชิ้นเล็ก ๆ ขึ้นมาทานเอง โดยเมื่อทำได้ก็ชมเชยและให้รางวัลอย่างสนุกสนาน เพียงเท่านี้ก็เป็นการเล่นง่าย ๆ ที่ช่วยเสริมสร้างพัฒนาการของลูกได้

   

คณะผู้จัดทำ.(2553). คู่มือความรู้ หลักการใช้คู่มือส่งเสริมพัฒนาการเด็กแรกเกิด – 5 ปี.  ครั้งที่ 1.             

                  สถาบันราชานุกูลกรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข : บริษัท บียอนด์ พับลิสชิ่ง จำกัด
จรรจา  สุวรรณทัต. (2552).  เอกสารการสอนชุดวิชาพัฒนาการเด็กและเลี้ยงดู. พิมพ์ครั้งที่30. นนทบุรี :
                   มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช 
มานี  ปิยะอนันต์.  (2548). นมแม่. พิมพ์ครั้งที่1. นครปฐม: บริษัท ศิริยอดการพิมพ์ละเอียด                                       แจ่มจันทร์ และสุรี  ขันธรักษวงศ์.(2548) สาระทบทวนการพยาบาลเด็กและวัยรุ่น.                                                    
                  พิมพ์ครั้งที่3. กรุงเทพมหานคร : บริษัท จุดทอง จำกัด
ชิษณุ พันธุ์เจริญ, ธันยวีร์ ภูธนกิจ, สุชีรา ฉัตรเพริดพราย, ศศิธร ลิขิตนุกูล และจรุงจิตร์ งามไพบูลย์.    
                   (2553). Update Vaccine : From Infancy to Chidhood and Adolescence.  พิมพ์ครั้งที่ 1.       
                   กรุงเทพมหานคร : ฝ่ายกุมารเวชศาสตร์ โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์
พูนสุข  ช่วยทอง. (2548).ครอบครัวและคุณภาพเด็ก. พิมพ์ครั้งที่1. กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพ์วิฑูรย์การ     
                    ปก                   
"Momyeditor"(ออนไลน์).  เข้าถึงได้จาก www.momypedia.com  2561.   

พัฒนาการด้านสติปัญญาเด็กวัยทารก

พัฒนาการด้านสติปัญญาของวัยทารก

    

 

             ทารกอายุ ตั้งแต่แรกเกิด เป็นระยะที่มีความสำคัญมากเป็นระยะของการเปลี่ยนแปลงที่เห็นชัดที่สุด ในด้านร่างกายและสติปัญญา

            จากผลการคัดกรองพัฒนาการด้านสติปัญญาเด็กทั่วประเทศ โดยกรมอนามัย พบว่าเด็กไทยมีพัฒนาการสงสัยล่าช้าประมาณ 30% โดยพบว่าเด็กไทยมีพัฒนาการด้านภาษาและสติปัญญาล่าช้ามากที่สุดเกิดจากการเลี้ยงดูเด็กขาดประสบการณ์ ทำให้เป็นภาระต่อครอบครัวและสังคม  ดังนั้น เราจึงอยากส่งเสริมด้านสติปัญญาตั้งแต่เด็กวัยทารก

                ช่วงวัย 1-3 เดือน

•    พัฒนาการทางสติปัญญา
  • จ้องหน้า สบตาและสังเกตใบหน้ามารดาขณะที่ให้นม รวมทั้งสังเกตความซับซ้อนของลักษณะสิ่งของ เช่น สี ขนาด รูปร่าง ทั้งนี้ ทารกจะชอบมองมือหรือเท้าตัวเองและเริ่มเล่นนิ้วมือ
  • เมื่ออายุครบ 2 เดือน เด็กจะเล่นนิ้วตัวเอง และมองตามสิ่งของที่เคลื่อนจากด้านหนึ่งไปยังอีกด้านหนึ่ง และเมื่ออายุครบ 3 เดือน เด็กจะมองสิ่งต่าง ๆ ที่เคลื่อนไหวไปมารอบตัว
  • มีปฏิกิริยาต่อเสียงที่ได้ยิน โดยอาจนิ่งฟังหรือยิ้มตอบ ซึ่งมักเกิดขึ้นภายใน 2-3 สัปดาห์
  • เมื่ออายุครบ 3 เดือน จะสนใจรูปร่างหรือเสียงที่ดึงดูดความสนใจ รวมทั้งหันมองตามเสียงนั้น
  • หัดพูดอ้อแอ้

              ช่วงวัย 4-6 เดือน ทารกในช่วงวัยนี้จะเริ่มรับรู้สิ่งต่าง ๆ รอบตัว เด็กจะเรียนรู้และต้องการจัดการทุกสิ่งด้วยตัวเอง โดยพัฒนาการทารกช่วงวัย 4-6 เดือน เกิดความเปลี่ยนแปลงด้านสติปัญญา ดังนี้

• • พัฒนาการทางสติปัญญา
  • แยกความแตกต่างของใบหน้าคนแปลกหน้าและคนที่รู้จักได้
  • เริ่มให้ความสนใจกับของเล่น สังเกตนิ้วมือและเท้าของตัวเอง รวมทั้งมองเงาสะท้อนของตัวเอง
  • หัวเราะออกมาเสียงดัง และยังพูดอ้อแอ้
  • เลียนแบบการแสดงสีหน้าและเสียงของพ่อแม่ ทั้งนี้ ทารกอาจพูดอ้อแอ้และหยุดเว้นช่วง เพื่อรอให้คนที่ตัวเองสื่อสารด้วยโต้ตอบกลับมา
        ช่วงวัย 7-9 เดือน ทารกในช่วงวัยนี้จะมีพัฒนาการด้านสติปัญญาเพิ่มมากขึ้น ดังนี้
  
  • • พัฒนาการทางสติปัญญา
    • มีปฏิกิริยาต่อถ้อยคำที่คุ้นเคย โดยเด็กอาจหยุดหรือจ้องหน้าแม่ หากได้ยินคำว่า     "ไม่" รวมทั้งหันมองเมื่อได้ยินคนเรียกชื่อตัวเอง
    • แยกอารมณ์ความรู้สึกได้จากการฟังน้ำเสียง
    • เริ่มเปล่งเสียงพูดคำว่า “พ่อ” หรือ “แม่” ได้
    • รู้จักเรียนรู้การใช้สิ่งของต่าง
    ช่วงวัย 10-12 เดือน ช่วงสุดท้ายของพัฒนาการทารกในช่วง 1 ปีแรกนี้ นับเป็นช่วงหัวเลี้ยวหัวต่อของทารก เนื่องจากทารกอายุ 10-12 เดือน กำลังจะก้าวเข้าสู่การเป็นเด็กเล็กหัดเดินได้ ทารกจะมีพัฒนาการด้านสติปัญญา ดังนี้
    • • พัฒนาการทางสติปัญญา
        • ส่งเสียงอ้อแอ้และพูดคำง่าย ๆ ได้ เช่น คำว่า "หม่ำ ๆ"  “มามา” “ปาปา” หรือ "ดาดา" ได้
        • มักพูดคำที่พูดได้บ่อยอยู่ 2-3 คำ ซึ่งมักเป็นคำว่า "หม่ำ ๆ" “มามา” และ "ปาปา"
        • เลียนแบบการกระทำของผู้ใหญ่ เช่น หวีผมตัวเอง กดรีโมตเล่น หรือทำเป็นคุยโทรศัพท์ เป็นต้น
        • ชี้ไปที่สิ่งของที่อยากได้เพื่อให้พ่อแม่สนใจ
        • เข้าใจประโยคบางประโยคที่คนใกล้ชิดสื่อสารออกมา รวมทั้งทำตามคำสั่งง่าย ๆ ได้
        • เปล่งเสียงอุทานออกมาได้
        • โบกไม้โบกมือ หรือชี้นิ้วไปยังสิ่งของที่อยู่เกินเอื้อม
    ราชวิทยาลัยกุมารแพทย์แห่งประเทศไทยและสมาคมกุมารแพทย์แห่งประเทศไทย. คู่มือสำหรับพ่อแม่เพื่อ   
                 เผยแพร่ความรู้ด้านการดูแลและพัฒนาเด็ก ตอน วัยเด็กเล็ก 0-3 ปี. [อินเทอร์เน็ต]. 2560 [เข้าถึงเมื่อ  
                 วันที่ 28 มิถุนายน 2561]. เข้าถึงได้จาก http://www.thaipediatrics.org/Media/media-
                 20171010123052.pdf                                                                                                      
    กรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณะสุข.คู่มือส่งเสริมพัฒนาการเด็กแรกเกิด-5ปี  สำหรับผู้ปกครอง. 
                   [อินเทอร์เน็ต].2559 [เข้าถึงเมื่อวันที่ 28 มิถุนายน 2561].เข้าถึงได้จาก
                   http://www.thaichilddevelopment.com/images/doc/Ebook1.pdf
    Tapana Kamta.พัฒนาการเด็กล่าช้า.กรมสุขภาพจิตทำคู่มือส่งเสริมพัฒนาการเด็กแรกเกิด - 5 ปี,             
                     [เข้าถึงเมื่อ     วันที่ 28 มิถุนายน 2561].
    หนึ่งฤทัย เกื้อเอียด, ปุญญพัฒน์ ไชยเมล์ และ สมเกียรติยศ วรเดช, Nuengruetai Kue-iad, Bhunyabhadh
                     Chaimay and Somkiattiyos Woradet. “สถานการณ์และปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ต่อพัฒนาการของ  
                     เด็กไทยอายุต่ำกว่า 5 ปี:การทบทวนวรรณกรรม Early Childhood Development among Thai    
                     Children Aged Under 5 Years:A Literature Review.” วารสารเครือข่ายวิทยาลัยพยาบาลและการ
                     สาธารณสุขภาคใต้.  ปีที่5, ฉบับที่1(มกราคม - เมษายน 2561) :  281
    
    
    
    
    
    
    •